Kryzysy miejskie przejawiają się na dwa różne sposoby. Mogą mieć źródła w procesach intensyfikującej się urbanizacji. Mogą mieć także pozamiejskie przyczyny, lecz to w miastach ogniskują się ich najpoważniejsze skutki. Do najlepiej rozpoznanych w historii kryzysów (politycznych, ekonomicznych, demograficznych) dochodzą dziś nowe: kryzys klimatyczny, kryzys migracyjny, kryzys legitymizacji w polityce miejskiej, kryzysy identyfikacji i przynależności, kryzys wizji rozwoju, kryzys decyzyjności, partycypacji czy praw, kryzys w relacjach miasto a państwo i struktury międzynarodowe, wreszcie kryzys kompetencji niezbędnych do życia w miastach. Tradycyjne sytuacje kryzysowe zwykło się wyjaśniać w kategoriach ekonomicznych, socjologicznych czy politologicznych, nie doceniając ich charakterystyk kulturowych. Nie wszystkie kryzysy oraz ich źródła zostały jeszcze rozpoznane z perspektywy kulturowej. Po pierwsze – to właśnie kultura może być jednym ze źródeł, jak w wypadku miękkich modeli rozwoju miejskiego czy niewydolnych ekonomii symbolicznych, które zamiast remedium, okazują się zasłoną dymną rzeczywistych problemów. Po drugie jednak – to przede wszystkim w kulturze artykułują się dziś odpowiedzi na doświadczenie kryzysu. Często także to ona jest głównym źródłem rozwiązań. Kultura występuje zatem w różnych rolach, o które chcemy zapytać.
Program konferencji: „Kulturowe odpowiedzi na kryzysy miejskie”
18-19 października 2019 roku
1 dzień konferencji, 18 października 2019 r.
11:30–12:00 (sala A, Collegium im. Floriana Znanieckiego)
Otwarcie konferencji przez:
Dziekana Wydziału Antropologii i Kulturoznawstwa dr. hab. prof. UAM Jacka Sójkę
Dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa dr hab. prof. UAM Mariannę Michałowską
Prof. dr hab. Ewę Rewers z Instytutu Kulturoznawstwa UAM oraz dr hab. prof. UWr Dorotę Wolską z Instytutu Kulturoznawstwa UWr.
Sesja 1 (plenarna) 12:00-13:30 (sala A) moderacja dr hab. prof. UAM Agata Skórzyńska
- Prof. dr hab. Ewa Rewers (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Kulturowa artykulacja nowych idei
- Dr Mikołaj Madurowicz (Katedra Geografii Miast i Planowania Przestrzennego UW) Stałe, zmienne i (nie)wiadome w równaniu na kryzys miasta
- Dr Piotr Jakub Fereński (Instytut Kulturoznawstwa UWr) Kultura i demokracja
Przerwa kawowa 13:30-13:50
Sesja 2A 13:50-15:30 (sala A) moderacja dr hab. prof. UAP Elżbieta Raszeja
- Dr hab. prof. UJ Paweł Kubicki (Katedra Kultury i Społeczeństwa Europy UJ) Miasto jako suma prywatnych własności czy dobro wspólne?
- Dr Przemysław Pluciński (Instytut Socjologii UAM) “Czy miejscy aktywiści chcą nas zabić?” Wzory altermodernizacji a konserwatywna panika moralna
- Dr Joanna Cywińska-Raczkowska (Urząd Miasta Torunia) Teoria kultury jako narzędzie „wtórnej naprawy rzeczywistości” w procesach partycypacji społecznej
- Mgr Joanna Pankau (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Artywistyczne mapowanie miejskich kryzysów
Sesja 2B 13:50-15:30 (sala D) moderacja dr hab. prof. UWr Dorota Wolska
- Dr Joanna Wróblewska-Jachna (Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej) Czy Bielsko-Biała jest miastem, w którym warto zostać? Atrakcyjność rezydencjalna miasta na tle gmin w subregionie południowym województwa śląskiego
- Mgr inż. arch. Mikołaj Szurlej (Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska) Koncepcja osadnictwa mobilnego z wykorzystaniem morskich szlaków komunikacyjnych
- Mgr inż. Olga Czeranowska-Panufnik (absolwentka Wydziału Architektury UW), Recykling przestrzeni
- Mgr Agnieszka Szypulska (Instytut Kultury Polskiej UW) Struktura sieci betonu
Przerwa obiadowa 15:30-16:30
Sesja 3A 16:30-17.50 (sala A) moderacja dr Piotr Juskowiak
- Dr hab. prof. UAM Agata Skórzyńska (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Uczenie się miasta, czyli czego? Miejskie kompetencje w dobie antropogenicznych zmian klimatu
- Dr Marta Jaskulska (Katedra Socjologii UKW) Panele obywatelskie jako narzędzie adaptacji do zmian klimatu – przykład miast w Polsce
- Inż. arch., lic. Weronika Mazurek (Instytut Kulturoznawstwa UWr) „Jeśli nie będziemy działać razem, umrzemy razem” – o aktywizmie i kooperacji w czasach postnatury na podstawie ruchu Extinction Rebellion (XR).
Sesja 3B 16:30-17.50 (sala D) moderacja dr hab. Magdalena Matysek-Imielińska
- Prof. UAP dr hab. inż. arch. Elżbieta Raszeja (Wydział Architektury i wzornictwa UAP) Architektoniczno-urbanistyczne odpowiedzi na kryzysy miejskie – refleksje na temat konkursu “Mieszkać w mieście”
- Mgr Anna Treska-Siwoń (Wyższa Szkoła Europejska im. Ks. Józefa Tischnera), Projektowanie nasze powszednie
- Mgr Anna Gańko, Mgr Mikołaj Łątkowski (Instytut Kultury Polskiej UW), Antropologia i architektura. Diagnozy i praktyki
2 dzień konferencji, 19 października 2019 r.
Sesja 4A 10:00–11:40 (sala D) moderacja dr hab. prof. UAM Małgorzata Nieszczerzewska
- Dr hab. prof. UAM Marta Kosińska (Instytut Kulturoznawstwa UAM), Strategie i maskarady. Kultura w miejskich programach rewitalizacji
- Mgr Tomasz Płachecki (Firma Badawcza Dyspersja), „Siedzą tacy brzydcy…”. Kulturowe ograniczenia roli kultury w rewitalizacji
- Dr Katarzyna Kuć-Czajkowska (Wydział Politologii UMCS), Kryzys kultury współpracy aglomeracyjnej
- Mgr Dorota Grobelna (historyczka kultury, niezależna aktywistka), Miejskie instytucje kultury jako agenci miejskich programów rewitalizacji centrów miast – źródła miejskich kryzysów czy ich rozwiązania?
Sesja 4B 10:00-11:40 (sala I AB) moderacja dr Piotr Jakub Fereński
- Dr hab. prof. UAM Joanna Ostrowska (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Performanse miast-duchów
- Dr Anita Kulawiak, Mgr Patrycja Grzyś (Katedra Geografii Regionalnej i Społecznej UŁ), Problemy miejskich tożsamości. Trudne dziedzictwo miejskich placów na przykładzie Placu Zwycięstwa w Łodzi
- Mgr Maria Rombel (Uniwersytet Warszawski), Literackie strategie przeciwdziałania kryzysom miejskim. Polska i hiszpańska powojenna powieść miejska jako odpowiedź na zagrożenie tożsamości Warszawy i Madrytu wskutek wojny i totalitaryzmów
- Antonina Baczyńska (Instytut Socjologii UW) Domek z kart – o społecznej tożsamości i kulturowej przynależności zdeindustrializowanych śląskich osiedli przemysłowych na przykładzie bytomskiej dzielnicy Bobrek.
Przerwa kawowa 11:40–12:00
Sesja 5A 12:00-13:20 (sala D) moderacja dr Jadwiga Zimpel
- Mgr inż. Malwina Balcerak (Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM) Kulturowe mikrointerwencje jako odpowiedź na dehumanizację przestrzeni miejskiej
- Mgr inż. Adam Wronkowski (Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM) Kryzysy w przestrzeni publicznej – jak je identyfikować i zwalczać badając zachowania użytkowników
- Dr Armina Kapusta (Instytut Geografii Miast i Turyzmu UŁ) Konsekwencje przerostu semiozy w przestrzeniach publicznych wybranych miast
Sesja 5B 12:00-13:20 (sala I AB) moderacja dr hab. Rafał Nahirny
- Mgr Agata Janikowska (Instytut Kulturoznawstwa UWr) Kryzys klimatyczny w wymiarze lokalnym: lato w mieście
- Mgr Franciszek Chwałczyk (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Globalna katastrofa ekologiczna – kryzys kapitalizmu czy kryzys urbanizacji?
- Mgr Mateusz Nowacki (Instytut Kulturoznawstwa UAM) Mielizny miejskiego ekokapitalizmu, czyli dlaczego potrzebujemy utopii ekocentrycznych?
Przerwa obiadowa 13:20-14.20
Sesja 6A 14:20-15:25 (sala D) moderacja mgr Franciszek Chwałczyk
- Dr hab. prof. UMK Violetta Wróblewska (Katedra Kulturoznawstwa UMK), Folklor jako forma odpowiedzi na kryzysy miejskie w Polsce
- Mgr Klaudia Peplińska, Mgr Piotr Murawski (Katedra Kulturoznawstwa UMK, Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska UG), Perspektywy – 9 Hills Festival w Chełmnie jako współczesna odpowiedź na miejski kryzys partycypacji
- Mgr Agata Krajewska (Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych UŚ) Reaktywacja tradycji lokalnych jako sposób na kryzysy miejskie (na przykładzie regionu Zagłębia Dąbrowskiego)
- Mgr Katarzyna Warmuż (Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych UŚ) Gentryfikacja jako alkoholizacja. Wpływ nocnej ekonomii na życie miasta
Sesja 6B 14:20-15:25 (sala I AB) moderacja mgr Joanna Pankau, mgr Mateusz Nowacki
- Dr Albert Miściorak (Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego, Zespół Dialogu Międzykulturowego) Od wielokulturowości ku międzykulturowości. Nowe polityki miejskie jako odpowiedź na kryzys migracyjny
- Mgr Joanna Panuchcin (UWr, Dolnośląska Szkoła Wyższa), Marginesy miasta. Przypadek wrocławskich Romów rumuńskich
- Mgr Marta Piechocka-Nowakowska (absolwentka socjologii UŁ), Integracja i wykluczenie Obcego w przestrzeni publicznej w miastach wielokulturowych. Case study projektów organizacji Migration Lab
- Mgr Agnieszka Karpiel, Mgr Jessica Kufel (Uniwersytet Śląski) Obecności nieusprawiedliwione. Notatki z projektu
Przerwa 15:25 – 15:40
15.40-16.10 (sala D) – podsumowanie konferencji
15:40 – 16:10 (sala D) – podsumowanie dyskusji i zamknięcie konferencji, moderacja prof. dr hab. Ewa Rewers, dr hab. prof. UWr Dorota Wolska